Solliciteren: spreken is zilver, zwijgen is goud?

Eerder dit jaar speelde een kwestie waarbij een werkneemster tijdens haar sollicitatie verzweeg dat zij een burn-out had gehad en een ZW-uitkering ontving. Ook speelde dit jaar een kwestie waarbij een docent tijdens zijn sollicitatie verzweeg dat hij extremistische sympathieën had en zich daarover regelmatig op social media uitliet. Hadden de sollicitanten dit mogen verzwijgen?

Zwijgen/liegen

Op de voor de hand liggende regel dat de sollicitant altijd naar waarheid moet antwoorden bestaan een paar uitzonderingen.

• Zo mag aan een sollicitante niet gevraagd worden of zij zwanger is, is een sollicitante niet verplicht uit zichzelf te melden dat zij zwanger is en mag zij zelfs liegen op de vraag of zij zwanger is.
• Aan sollicitanten mogen geen vragen worden gesteld die verband houden met een verboden onderscheid in de zin van de Algemene wet gelijke behandeling zoals godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, hetero- of homoseksuele geaardheid of burgerlijke staat, een sollicitant is niet gehouden hier zelf enige mededeling over te doen en de sollicitant mag er zelfs voor kiezen om te liegen.
• Ook vragen over de gezondheidstoestand of het ziekteverzuim in het verleden zijn niet toegestaan.

Spreekplicht/waarheid

Vragen die voor de functie relevant zijn moeten wél naar waarheid worden beantwoord. Zo mag niet gelogen worden over gevolgde opleidingen, diploma’s of functies die vervuld zijn.

Als een werknemer wist of had moeten begrijpen dat de ziekte hem ongeschikt maakt voor de functie waarnaar hij solliciteert dan dient hij dit wél spontaan mede te delen. Gedacht kan worden aan een chauffeur met epilepsie of een secretaresse met een muisarm.

De spreekplicht geldt uiteraard ook voor andere omstandigheden waarvan de sollicitant wist of had moeten begrijpen dat daardoor het vervullen van de functie aanzienlijk bemoeilijkt wordt. Zo moet een werknemer begrijpen dat een concurrentiebeding het hem onmogelijk maakt in dienst te treden. In sommige situaties geldt dit ook voor een strafrechtelijk verleden.

Uitkomst genoemde kwesties

De uitkomst van bovengenoemde zaken is na lezing van het vorenstaande goed te begrijpen.

In de eerste kwestie werd geoordeeld dat op de sollicitante geen verplichting rustte om tijdens het sollicitatiegesprek melding te maken van een burn-out tenzij zij wist of had moeten begrijpen dat haar ziekte van invloed zou zijn op de uitoefening van de functie. Nu zij door middel van een medische verklaring aantoonde dat zij ten tijde van haar sollicitatie hersteld was hoefde zij hier tijdens haar sollicitatie geen mededeling over te doen.

In de kwestie van de docent geschiedenis is overwogen dat de door de werknemer publiek gedane uitlatingen niet passen bij wat de school van hem verwacht, te weten een voorbeeldfunctie waarbij hij dient te zorgen voor een respectvolle omgang met anderen, verdraagzaamheid en tolerantie. Er is geen ontbinding van de arbeidsovereenkomst gevraagd vanwege zijn politieke overtuiging maar vanwege zijn uitingen waarover door werknemer geen openheid is gegeven. De ontbinding is toegewezen.