Expertiseteam VNG: breng lokale en landelijke politieke partijen in een gelijkwaardige positie

Eind april bracht het Expertiseteam lokale politieke partijen van de VNG zijn advies uit over de positie van lokale politieke partijen ten opzichte van lokale afdelingen van landelijke politieke partijen. Gebrek aan financiële ondersteuning en geen toegang hebben tot een centrale organisatie die kennis en ondersteuning biedt, vormen volgens het expertiseteam voor lokale politieke partijen de twee belangrijkste knelpunten. Kantoorgenoot Richard van Oevelen maakte als oud-raadslid, advocaat en fellow van de Thorbecke Leerstoel onderdeel uit van het expertiseteam.

Knelpunten

Aan de hand van bestaande onderzoeksgegevens en vele gesprekken met betrokken stakeholders en leden van lokale politieke partijen concludeert het expertiseteam dat de achterstand van lokale politieke partijen ten opzichte van lokale afdelingen van landelijke partijen zich in totaal vertaalt in vier knelpunten.

• geen financiële ondersteuning in de vorm van subsidie voor lokale politieke partijen;
• geen toegang tot een centrale organisatie voor kennis en ondersteuning;
• een achterblijvend aantal burgemeestersbenoemingen; en
• minder aandacht voor lokale politieke partijen vanuit Provinciale Staten, Tweede Kamer en Eerste Kamer.

Aanpassingen van de Wet financiering politieke partijen

Het expertiseteam heeft twee aanpassingen van de Wet financiering politieke partijen voorgesteld om de twee belangrijkste knelpunten – het gebrek aan financiële ondersteuning en het geen toegang hebben tot een centrale organisatie voor kennis en ondersteuning – aan te kunnen pakken.

In de eerste plaats wordt voorgesteld de wet zodanig aan te passen dat ook decentrale politieke partijen subsidie kunnen aanvragen. Op basis van een raads- of statenzetel zou een lokale partij of lokale afdeling van een landelijke partij subsidie moeten kunnen aanvragen vergelijkbaar met de manier waarop nationale politieke partijen subsidie ontvangen. Concreet noemt het expertiseteam dan – op basis van het huidige beschikbare budget – een basisbedrag van € 1.500 per jaar en € 1.000 per jaar per zetel. In de tweede plaats wordt voorgesteld in de wet op te nemen dat instellingen die zich richten op de ondersteuning van lokale politieke partijen subsidie kunnen aanvragen. Daarbij wordt concreet gedacht aan (uitbouwing van) het Kennispunt lokale politieke partijen.

Tot slot heeft het expertiseteam een aantal praktische adviezen geformuleerd om onder meer het achterblijvend aantal burgemeestersbenoemingen aan te pakken. Daarbij heeft het expertiseteam ook aandacht gehad voor de rol van de VNG in relatie tot lokale politieke partijen. Hiervoor hoeft de wet niet te worden aangepast.

Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit bericht? Of wilt u meer weten over de werking van de Wet financiering politieke partijen of de voorbereiding van de beoogd opvolger van deze wet, de Wet op de Politieke Partijen? Neem dan contact op met Marije van der Hoek or Michel Plug.